Obiekty małej architektury a prawo budowlane

Choć parki czy ogrody tworzone są z zamysłem rekreacji oraz wypoczynku w otoczeniu przyrody, nie należy zapominać, że ich nieodłącznymi elementami są obiekty małej architektury. O czym mowa i co zalicza się do małej architektury w miejscach publicznych lub ogrodzie?

Co to są obiekty małej architektury?

Zastanawiało Cię kiedyś co to są obiekty małej architektury? Prawo budowlane określa kryteria jakie musi spełniać obiekt, aby zaliczał się do tej kategorii. Do przepisów wrócimy za moment. Trzymając się samej definicji możemy wstępnie określić, że będzie to obiekt o niewielkich wymiarach, który stanowi element wyposażenia otaczającej go przestrzeni.

Mając na myśli „niewielki” w dalszym ciągu nie wiemy, czy małą architekturą będzie huśtawka, fontanna czy altana. Warto więc mimo wszystko sięgnąć do przepisów prawa, aby zyskać pewność. Prawo budowlane obiektów małej architektury nie określa w sposób dokładny co jest, a co nie zalicza się do małej architektury, kierujmy się zatem zdrowym rozsądkiem oraz dokładną interpretacją przepisów tej ustawy.

Obiekty małej architektury rozpatrujemy w kilku kategoriach, o których więcej poczytasz w kolejnym akapicie. Przede wszystkim należy określić przeznaczenie obiektu, a w następnej kolejności jego wymiary względem otoczenia (ogrodu bądź przestrzeni miejskiej).

Obiekty małej architektury a prawo budowlane

Definicja obiektu małej architektury znajduje się w prawie budowalnym, dokładnie w artykule 3, punkt 4. Przepisy określają warunki, jakie musi spełniać obiekt, aby zaliczyć go do tej kategorii.

Mała architekturą może być:

• obiekt kultu religijnego,
• obiekty architektury ogrodowej, funkcjonalne i podnoszące estetykę otoczenia,
• obiekty służące do codziennej rekreacji lub utrzymaniu porządku.

Kategoria obiektu małej architektury może więc być rozumiana dość ogólnie, wynikająca głównie z jego przeznaczenia. Czytając dalej przepisy znajdziemy także ważną informację – obiekty te powinny mieć charakter nieuciążliwy, jednocześnie stanowiąc jedynie funkcję wspierającą (poboczną) podczas korzystania z danej nieruchomości (ogrodu lub miejsca publicznego).

Obiekty małej architektury – przykłady

Bazując na powyższych kategoriach, obiektem małej architektury w miejscach publicznych będzie przykładowo:

• odnosząc się do kultu religijnego: kapliczka, przydrożny krzyż lub posąg (np. postaci osoby świętej),
• w ogrodach (prywatne posesje): posągi, wodotryski (fontanny),
• w miejscach publicznych (miasto, parki oraz tereny leśne): huśtawki, piaskownice, ale także kosze na śmieci (również pojemniki na segregację odpadów).

W przypadku obiektów małej architektury ustawa nie określa jasno dokładnych wymiarów tychże przedmiotów/figur. Gdy nie ma pewności, lepiej poprosić o indywidualną interpretację. Przykładowo, altana ogrodowa, choć niewielkich wymiarów, w wielu przypadkach nie jest zaliczana przez orzecznictwo sądowe do małej architektury ze względu na jej zróżnicowane zastosowanie oraz uciążliwy charakter (dla sąsiadów).

Małą architekturą nie będzie obiekt stanowiący połączenie różnych obiektów pełniących odmienne funkcje czy służące zróżnicowanym celom, a także konstrukcja wykraczająca poza definicję „małej” bądź niewielkiej.

Obiekty małej architektury ogrodowej

Postawienie obiektów małej architektury ogrodowej nie wymaga dokonywania specjalnych zgłoszeń czy uzyskiwania pozwoleń od władz miasta. W tym wypadku masz dowolność. Obiektem małej architektury krajobrazu wokół domu mogłaby być przykładowo fontanna bądź huśtawka w części przeznaczonej na rekreację dla najmłodszych.

Co ciekawe, przy umiejętnym wykorzystaniu dostępnych obiektów małej architektury możesz w łatwy sposób wydzielić poszczególne strefy w swoim ogrodzie. Posłużą w tym celu:

• oczko wodne,
• ogrodowe figurki,
• pergole, których przeznaczeniem jest rozmieszczanie zieleni,
• murowany grill ogrodowy,
• mostki, niewielkie murki czy schodki zlokalizowane np. przy basenie lub oczku wodnym.

Oczywiście, to nie jest zamknięta lista obiektów małej architektury. Ogrodzenie, kort tenisowy, studnia, buda dla psa albo nawet oświetlenie ogrodu czy posesji (latarnia) również stanowią elementy małej architektury.

Obiekty małej architektury w miejscach publicznych

Ciekawe obiekty małej architektury odnajdziemy w miejscach publicznych. Mała architektura to drobny element architektoniczny wypełniający przestrzeń miejską. Zaliczą się do nich również:

• ławki (parkowe, uliczne),
• wiaty przystankowe oraz inne zadaszenia o podobnym przeznaczeniu,
• stojaki rowerowe przed budynkami użyteczności publicznej lub w parkach,
• słupki – blokują ruch kołowy,
• słupy ogłoszeniowe oraz znaki komunikacji wizualnej (w tym: znaki drogowe, sygnalizacja świetlna).

Obiekty małej architektury w lasach to przede wszystkim ławki, kosze na śmieci oraz stojaki na rowery. Być może mała architektura jest niewielkich rozmiarów, natomiast w znacznym stopniu jej obecność wpływa na odbiór przestrzeni przez jej użytkowników.

Umieszczenie obiektów małej architektury w przestrzeni publicznej wymaga uzyskania zezwolenia ze strony władz miasta. Ich umiejscowienie nie może być dowolne – regulują to odrębne przepisy, nie tylko prawa budowlanego. Trzeba dopełnić pewnych formalności. Szczegóły oraz wymagane dokumenty można znaleźć w urzędach miejskich – w tym celu należy kierować się do wydziałów planowania przestrzennego.