Dzielone ogrody jako przestrzeń wspólnotowa w mieście – jak je zorganizować i z nich korzystać?

Dzielone ogrody, zwane również społecznymi, to obszary zielone, które są zarządzane oraz użytkowane przez określoną społeczność. Z uwagi na to, że korzysta z nich duża grupa osób, przestrzeń warto podzielić na strefy w takiej konfiguracji, aby każdy użytkownik znalazł miejsce dla siebie. Jak to zrobić? Podpowiedzi szukaj w poniższym tekście.

Dzielone ogrody – sposób na zieleń w centrum miasta

Dzielone ogrody to stosunkowo nowa inicjatywa, która zyskuje na popularności. Są formą ogólnodostępnej zieleni, nad którą czuwa określona grupa osób. Grupą tą są zazwyczaj sąsiedzi, mieszkańcy osiedla, członkowie wspólnoty mieszkaniowej lub znajomi.

Dzielone ogrody z reguły powstają na terenach miejskich, które nie są w żaden sposób zagospodarowane czy użytkowane. Mogą to być nieużytki, parcele zdegradowane, obszary po wyburzeniu starych zabudowań.

Dzielone ogrody mogą powstać z inicjatywy grup formalnych (np. spółdzielni mieszkaniowych), nieformalnych (sąsiadów) oraz instytucji (np. stowarzyszeń, ośrodków kultury). Ich finansowanie również jest zróżnicowane i przybiera m.in. formę dobrowolnych składek członkowskich, zbiórek publicznych czy współfinansowania z różnych programów i funduszy społecznych.

Po co powstają dzielone ogrody?

Dzielone ogrody to sposób na więcej zieleni w mieście. Jest to alternatywa głównie dla mieszkańców blokowisk po to, by mieli szansę na rekreację na łonie natury bez potrzeby opuszczania miejsca zamieszkania (dzielone ogrody bardzo często są zakładane na obrzeżach osiedli, w miejscach łatwo dostępnych).

Jest to również miejsce, gdzie lokalne społeczności się jednoczą. Wspólna odpowiedzialność zbliża do siebie właścicieli, którzy wspólnie decydują o tym, jak dany obszar zostanie zaprojektowany i zagospodarowany.

Ogromną zaletą ogrodów dzielonych jest ich uniwersalny wymiar. Jest to miejsce, gdzie mogą odbywać się zarówno aktywności społeczne, wydarzenia kulturalne, edukacyjne, jak i spotkania towarzyskie. Mogą z nich korzystać dzieci, osoby starsze, młodzież, słowem wszyscy niezależnie od statusu czy wykonywanego zawodu. W tej zielonej oazie każdy znajdzie coś dla siebie, a jej zaaranżowanie zależy jedynie od wyobraźni osób użytkujących.

Jakie strefy znajdziesz w ogrodzie dzielonym?

Ogrody społeczne przybierają różnorakie formy. Do najczęściej spotykanych stref należą:

• część uprawna z grządkami, gdzie warto umieścić wiatę do składowania sprzętów i narzędzi ogrodniczych,
• część działkowa z krzewami i drzewami owocowymi lub kwitnącymi, gdzie warto również umieścić ławkę lub hamak do odpoczynku,
• strefa edukacyjna, w której można np. umieszczać plakaty edukacyjne lub informacyjne na specjalnych tablicach,
• część do spotkań towarzyskich, gdzie również warto umieścić np. grill, meble ogrodowe.

W ogrodzie dzielonym warto również wyodrębnić strefę do uprawiania sportu. W zależności od zapotrzebowania i dostępnej przestrzeni może to być pełnowymiarowe boisko lub niewielka przestrzeń z jedną bramką. Inną alternatywą jest pozostawienie niezagospodarowanego pasa zieleni, na którym można np. rozstawić przenośny zestaw do gry w badmintona czy postawić trampolinę.

Liczba i wielkość stref wydzielonych w ramach ogrodów społecznych ściśle zależy od inicjatywy i oczekiwań założycieli. Nie ma jednego konkretnego planu, jak dana przestrzeń powinna wyglądać. Ważne jest, aby spełniała swoje funkcje, a odpowiedzialność za jej utrzymanie ponosili wszyscy współwłaściciele.

Jakie elementy małej architektury powinny znaleźć się w dzielonym ogrodzie?

Mała architektura jest ważnym elementem wyposażenia ogrodów społecznych. Pełni funkcję dekoracyjną, a przy tym jest praktyczna i może służyć do wydzielenia poszczególnych stref. Czego nie może zabraknąć w omawianych zielonych przestrzeniach?

Altana lub wiata

Altana to przestrzeń do spotkań społecznych i wspólnego spędzenia czasu niezależnie od warunków pogodowych. Z kolei w dobrze zaprojektowanej wiacie można przechowywać sprzęt sportowy, taki jak: rowery, narzędzia ogrodowe czy sprzęt typu taczki, kosiarki.

Ławy lub stoły piknikowe

Jedną z podstawowych zalet ogrodów dzielonych jest to, że integrują lokalne społeczności. Aby ta integracja była pełna, współwłaściciele muszą mieć przestrzeń do wspólnego spędzania czasu. W tym celu warto zainstalować ławki lub zestawy ogrodowe, gdzie można spożyć posiłek lub posiedzieć przy kawie.

Donice i pojemniki na zieleń

Ogrody dzielone powstają po to, by do betonowych dżungli wnieść nieco zieleni. Aby było jej jak najwięcej, warto uwzględnić w projekcie elementy, takie jak: donice, pergole, pojemniki i osłony.

Elementy porządkowe

We wspólnych przestrzeniach nie może również zabraknąć małej architektury, która pomoże zachować porządek i ład. Pomocne w tym będą kosze do segregacji, stojaki na rowery i inny sprzęt jeżdżący, a także wiaty na wyposażenie.

Zagospodarowanie ogrodów dzielonych ma istotne znaczenie nie tylko dla użytkowników tych przestrzeni, ale także dla całych społeczności lokalnych. Ogrody tworzą silne więzi społeczne i sprzyjają integracji różnych grup społecznych. Dlatego też stanowią ważny element współczesnych miast i osiedli, zachęcając do tworzenia przyjaznych dla ludzi i przyrody przestrzeni miejskich.