Wpływ małej architektury na bioróżnorodność miejską – jak projektować z myślą o naturze?

Współczesne aglomeracje miejskie słyną z dużej liczby betonowych konstrukcji, dróg i blokowisk, które drastycznie zmieniającą naturalny krajobraz. Odpowiedzialność za zachowanie bioróżnorodności miejskiej spoczywa na projektantach przestrzeni, którzy swoją pracą mogą uchronić środowiska naturalne przed całkowitym rozpadem. Jednym z elementów mogących zapewnić bioróżnorodność w miejskich przestrzeniach są obiekty należące do małej architektury. To właśnie one sprzyjają rozwojowi nowych gatunków oraz przetrwaniu tych już istniejących.

Czym jest mała architektura krajobrazu?

Małą architekturą nazywamy wszystkie drobne obiekty użytkowe znajdujące się w przestrzeni publicznej, które poprawiają jej funkcjonalność i estetykę. Ich główną funkcją jest zaspokojenie potrzeb mieszkańców oraz ułatwienie korzystania z obszarów wspólnych.

Do elementów małej architektury zaliczamy m.in.:

• ławki i siedziska,
• kosze do segregacji śmieci,
• kosze parkowe i uliczne,
• donice,
• meble miejskie, np. stoły, ławy, leżaki,
• osłony drzew,
• tablice informacyjne.

Każdy z tych obiektów, poza nadrzędną funkcją użytkową, odgrywa w przestrzeni publicznej również rolę dekoracyjną.

Projekty małej architektury w zgodzie z naturą

Obiekty małej architektury są uznawane za pewnego rodzaju łącznik pomiędzy naturą a miejskim krajobrazem. Zapewniają harmonię pomiędzy tymi dwoma elementami i przyczyniają się do poprawy jakości życia mieszkańców. Projektanci przestrzeni miejskich w trosce o środowisko wykorzystują coraz to bardziej oryginalne, naturalne rozwiązania, które mają zapewnić bioróżnorodność w danej przestrzeni miejskiej. Wśród nich dominują następujące elementy małej architektury:

Obiekty roślinne

Ogromne znaczenie dla środowiska naturalnego w miejskich przestrzeniach mają wszelkiego rodzaju elementy roślinne – donice z kwiatami, drzewa, a nawet zielone dachy przystanków. Duża ilość roślinności pozytywnie wpływa nie tylko na aspekt wizualny miasta, ale również poprawia jakość powietrza i obniża temperaturę, podnosząc komfort życia mieszkańców.

W celu zachowania bioróżnorodności istotne jest, by w miastach powstało jak najwięcej terenów zielonych oraz wszelkiego rodzaju obiektów, które sprzyjają rozwojowi roślin. Dlatego coraz częściej są tworzone w mniej oczywistych miejscach, np. w specjalnie dostosowanych stojakach rowerowych, na dachach budynków czy w siedziskach i ławach. 

W ramach małej architektury projektowane są jednak nie tylko obiekty roślinne, ale również wszelkie konstrukcje, które pomagają zabezpieczać już istniejące zasoby. Należą do nich chociażby różnego typu osłony drzew, chroniące je przed uszkodzeniami mechanicznymi.

Meble z naturalnych surowców

W miejskich parkach, na skwerach czy rynkach nie może zabraknąć wygodnych miejsc do odpoczynku i spotkań. Projektując niezbędne ławki lub stoły, warto postawić na ekologiczny materiał, jakim jest drewno. Meble wytworzone z drewna łączą w sobie ponadczasowość z trwałością, stanowią naturalny element krajobrazu i idealnie wkomponowują się w otoczenie.

We współczesnych projektach przestrzeni miejskich coraz częściej podkreśla się znaczenie elementów użytkowych, które nie ingerują zanadto w środowisko naturalne. Dlatego poza drewnianymi meblami dobrym rozwiązaniem okazują się również donice, tablice informacyjne czy kosze do segregacji wykonane przynajmniej w części z wysokiej klasy drewna.

Ekologiczna mała architektura

Projektanci obiektów należących do małej architektury muszą zmierzyć się z rosnącymi oczekiwaniami społeczeństwa, a także z ograniczoną przestrzenią dostępną do realizacji tego typu elementów.

Z myślą o wsparciu zrównoważonego rozwoju miast w przestrzeniach publicznych tworzone są zatem ogrody deszczowe, tężnie solankowe, obiekty posiadające przepuszczalne nawierzchnie czy ekologiczne osłony i kosze. W projektach miast pojawia się także nowe energooszczędne oświetlenie, które jednocześnie jest bezpieczne dla zwierząt.

Każdy z tych elementów przyczynia się do ochrony lokalnych ekosystemów, wspierając przy tym istniejące już zasoby naturalne danego środowiska.

Rola małej architektury w ochronie krajobrazu naturalnego

Elementy małej architektury, zwłaszcza te pełne roślinności, mogą stanowić doskonałe siedlisko dla wielu gatunków zwierząt, które w zabetonowanej miejskiej przestrzeni nie mają wystarczającej ilości miejsca do życia.

Zielone przestrzenie stają się również częstym miejscem rozwoju nowych gatunków roślin, które wcześniej nie występowały na danych terenach, dzięki czemu zwiększa się różnorodność gatunkowa.

Ponadto wszelkie drzewa, kwiaty oraz krzewy mają ogromny wpływ na poprawę mikroklimatu w danym mieście, a dzięki temu przyczyniają się również do poprawy samopoczucia mieszkańców oraz ich zdrowia.

Mniej oczywistą rolą małej architektury jest także edukacja społeczna mieszkańców. Wybrane obiekty, takie jak kosze do segregacji odpadów czy tablice informacyjne, zwiększają świadomość społeczeństwa w zakresie ekologii i rozwoju środowiska naturalnego.